De gevolgen van een overlijden tijdens de echtscheidingsprocedure

Een huwelijk kan op twee manieren worden ontbonden. De eerste is door een echtscheiding. De tweede manier is door het overlijden van een van de echtgenoten. Om het huwelijk door echtscheiding te laten ontbinden dient een verzoekschrift tot echtscheiding te worden ingediend bij de rechtbank. Na afronding van de procedure wordt de echtscheiding uitgesproken door de rechtbank. De echtscheiding is pas officieel als de uitspraak van de rechtbank is ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand van de gemeente waar partijen in het huwelijk getreden zijn. Het huwelijk wordt ook ontbonden als één van de echtgenoten tijdens het huwelijk overlijdt.

Wat nu als er een echtscheidingsprocedure loopt of er een echtscheiding is uitgesproken maar nog niet ingeschreven, en één van de echtgenoten overlijdt? In dat geval komt het huwelijk tot een einde door het overlijden en niet door echtscheiding. Er is geen belang meer bij het verzoek tot echtscheiding. Als partijen afspraken hebben gemaakt over de gevolgen van de echtscheiding, bijvoorbeeld middels een echtscheidingsconvenant, dan komen deze gemaakte afspraken te vervallen omdat de echtscheiding nog niet is ingeschreven. In een echtscheidingsconvenant komt namelijk standaard te staan dat de gemaakte afspraken gelden in het geval de echtscheiding wordt afgerond en ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand.

Als een huwelijk niet door echtscheiding, maar door overlijden wordt ontbonden, gelden zonder testament de wettelijke regels van het erfrecht en erven de langstlevende echtgenoot en de kinderen ieder voor gelijke delen.

Als men niet het risico wil lopen, dat een toekomstige ex-partner mogelijk erft omdat een echtscheidingsprocedure nog niet is afgerond, zal er door een notaris een testament opgemaakt moeten worden. Als er al een testament is, dan is het noodzakelijk dit na te laten kijken en eventueel aan te passen zodat de toekomstige ex-partner niet mogelijk via een andere weg erfgenaam kan worden.

Het is belangrijk om te bekijken of de echtgenoot in het testament bij naam wordt genoemd. Als dat zo is, dan blijft diegene ook na de echtscheiding nog erfgenaam. Men dient er ook waakzaam op te zijn dat een toekomstige echtgenoot niet via een achterdeur alsnog erfgenaam wordt. Dit kan voorkomen in het geval u overlijdt en een kind na u overlijdt, voordat de toekomstig ex-partner overlijdt en er geen verdere nakomelingen zijn. In een dergelijk scenario erven de ouder(s) en eventuele broers en zussen van het overleden kind. Zo kan de toekomstig ex-partner toch een deel van uw erfenis ontvangen.

Dit kan worden voorkomen door in het testament op te nemen wat er met de erfenis gebeurt mocht er na u een kind overlijden. Als de kinderen nog minderjarig zijn op het moment dat u overlijdt, dan heeft de langstlevende ouder in veel gevallen het gezag over de minderjarige kinderen. Als  gevolg daarvan heeft deze ouder ook het ouderlijk vruchtgebruik op het vermogen dat door de kinderen geërfd wordt. Dit wettelijk recht kunt u in een testament uitsluiten. Zo kunt u tevens bepalen dat na uw overlijden het vermogen van het kind testamentair onder bewind wordt gesteld.

Als u een echtscheiding overweegt of als er reeds een echtscheidingsprocedure loopt, is het dus goed om na te denken over hoe uw testament er uit ziet en of dit wellicht gewijzigd moet worden. Als u hier over wilt sparren, neem dan contact op met onze familierechtadvocaten.