Wetsvoorstel gezamenlijk gezag door erkenning: een goede stap voorwaarts

Ieder jaar worden er duizenden kinderen geboren in Nederland. Als ouders zijn getrouwd of een geregistreerd partnerschap hebben, dan hebben beide ouders automatisch het gezamenlijk gezag over hun minderjarige kinderen. Voor ouders die niet zijn getrouwd of een geregistreerd partnerschap hebben geldt dat wanneer zij niets regelen, alleen de moeder die het kind baart de juridisch ouder van het minderjarige kind is.

Om juridisch ouder te worden, moet de andere ouder het kind met toestemming van de moeder erkennen bij de gemeente. Dit kan al voor de geboorte. Wat veel mensen echter niet weten, is dat erkenning iets anders is dan gezag. Met erkenning krijgt de andere ouder (momenteel) niet automatisch het gezag. Dit moet apart van de erkenning worden aangevraagd bij de rechtbank. Aanvragen van gezamenlijk gezag kan zodra het kind een BSN heeft online middels de DigiD van ouders.

Wat gaat er (mogelijk) veranderen?

De Tweede Kamer heeft in december 2020 het wetsvoorstel Erkenning en Gezag goedgekeurd. Als dit wetsvoorstel ook door de Eerste Kamer komt, zal door erkenning in de toekomst ook automatisch gezamenlijk gezag ontstaan. Het aparte verzoek voor gezamenlijk gezag bij de rechtbank, dat in de praktijk vaak vergeten wordt, is dan niet meer nodig. Ouders kunnen overigens bij de gemeente verklaren dat ondanks erkenning alleen de moeder met het gezag zal worden belast. De verwachting is dat de wet medio zomer 2021 door de Eerste Kamer zal worden goedgekeurd.

Waarom is deze wijziging noodzakelijk?

Veel ouders die niet getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben, realiseren zich niet dat de enkele erkenning geen gezag met zich mee brengt, of dat dit überhaupt twee verschillende dingen zijn. Gezag houdt in dat ouders samen beslissingen nemen met betrekking tot het leven en de persoon van het kind en formeel over en weer toestemming nodig hebben van elkaar voor deze beslissingen. Zolang ouders bij elkaar blijven en geen van beide ouders overlijdt is er niets aan de hand. In de praktijk maken deze ouders samen alle belangrijke beslissingen in het leven van het kind.

Nu in de praktijk blijkt dat steeds minder mensen die ook kinderen krijgen trouwen of getrouwd zijn, is het tijd dat de wetgeving aansluit bij de maatschappelijke realiteit. Het uitgangspunt van de wetgever en de jurisprudentie is ook dat ouders gezamenlijk gezag moeten uitoefenen over hun minderjarige kinderen. Het is daarom goed dat deze wet er nu komt en ook ongehuwde ouders vanaf de geboorte van de kinderen gezamenlijk het gezag uitoefenen, mits zij de erkenning hebben geregeld bij de gemeente.

Conlusie

Deze wetswijziging is van belang voor ongehuwde vaders en duomoeders. Daarnaast wordt de rechtspositie van kinderen van ongehuwde ouders (nagenoeg) gelijk aan die van kinderen van gehuwde ouders.