Stappenplan voor de afwikkeling van een nalatenschap

Op het moment dat een familielid of uw partner overlijdt, moet er veel geregeld worden. Het afhandelen van een erfenis kan een complexe aangelegenheid zijn. Als het voor u de eerste keer is dat u een erfenis gaat afhandelen, dan zult u wellicht veel nieuwe termen tegenkomen. Hoe de afwikkeling van een erfenis precies in zijn werk gaat, leggen wij u stapsgewijs uit in deze column.

Stap 1: wie is erfgenaam?

Als eerste is het van belang om te weten wie de erfgenamen zijn. Erfgenamen kunnen worden aangewezen in een testament en anders wordt door de wet bepaald wie erfgenamen zijn.

Als u wilt weten of een overledene een testament heeft opgesteld, dan kunt u een aanvraag indienen bij het Centraal Testamentenregister (CTR). Bij het CTR kunt u dan informeren bij welke notaris het testament is gemaakt. Indien een testament is opgesteld, zult u de erfenis moeten verdelen zoals door de overledene in het testament is aangeven.

In het geval dat er door de overledene geen testament is opgesteld, bepaalt de wet of u erfgenaam bent en op welk deel u recht heeft (lees meer in de blog 'Hoe kom ik erachter of ik erfgenaam ben?'). De wet verdeelt erfgenamen in vier groepen:
1. Partner, kinderen en hun afstammelingen;
2. Ouders, broers en zussen en hun afstammelingen;
3. Grootouders en hun (klein)kinderen; ooms, tantes, neven en nichten;
4. Overgrootouders en hun afstammelingen.

Stap 2: het aanvaarden of verwerpen van de nalatenschap

Indien u als erfgenaam bent aangewezen, zult u moeten beslissen of u de erfenis wilt aanvaarden, en zo ja op welke wijze. Waarom deze keuze? Een erfenis bestaat uit alles wat de overledene heeft nagelaten, ook de schulden. U kunt een nalatenschap echter ook (bijvoorbeeld om emotionele redenen) verwerpen. Laat u in ieder geval goed inlichten over de inhoud van de erfenis, zodat u niet voor verrassingen komt te staan.

Stap 3: wie regelt de afwikkeling van de nalatenschap?

Als de overledene een testament had, heeft hij vaak iemand aangewezen om de afwikkeling te regelen. Dit wordt een executeur genoemd. Wanneer geen executeur is benoemd of als er geen testament is opgesteld, en er meerdere erfgenamen zijn, bent u samen verantwoordelijk voor de afwikkeling van de erfenis. Het is alleen niet handig om alles gezamenlijk te doen. Het gebeurt vaak dat de erfgenamen één erfgenaam machtigen om de erfenis af te wikkelen. Het is ook mogelijk om een buitenstaander te machtigen.

Stap 4: opmaken verklaring van erfrecht

Een verklaring van erfrecht is een door een notaris opgemaakte akte waarin onder andere staat wie is overleden, of de overledene een testament heeft opgesteld en wie de erfgenamen van de overledene zijn en eventueel wie van de erfgenamen door de overige erfgenamen gemachtigd is om de nalatenschap van de overledene af te wikkelen. Vanaf het moment dat de bank op de hoogte is van het overlijden van een rekeninghouder, blokkeert een bank de rekening van de overledene. Een blokkering kan mogelijk worden opgeheven door een verklaring van erfrecht, maar dit hangt af van de inhoud ervan. Ook veel instanties vragen om een verklaring van erfrecht. Een verklaring van erfrecht kan uiteraard door een van de notarissen van Westland Partners worden opgemaakt.

Stap 5: wat gebeurt er met de woning?

Indien de overledene een huurwoning had, moet de huur worden opgezegd en moet de woning in de oorspronkelijke staat aan de verhuurder worden teruggegeven. Als het om een koopwoning gaat, zijn er twee opties: (1) een van de erfgenamen gaat in de woning wonen en koopt de andere erfgenamen uit of (2) het huis wordt in de verkoop gezet. Let wel op, voordat u hieromtrent stappen gaat ondernemen, dat u de nalatenschap ook daadwerkelijk wilt aanvaarden. Laat u hierover goed informeren. Datzelfde geldt voor de volgende stap; wanneer u begint met het verdelen van de inboedel, kan dit door de rechter worden gezien als het aanvaarden van de gehele nalatenschap (ook de eventuele schulden).

Stap 6: inboedel, abonnementen en belastingen

Zorg ervoor dat alle lopende abonnementen van de overledene worden opgezegd.
Daarnaast moeten de erfgenamen gezamenlijk de inboedel verdelen. Het is mogelijk dat hiervoor door de overledene een codicil is geschreven. Dit is een zelf geschreven en ondertekend document, waarin bijvoorbeeld is aangegeven wie sieraden krijgt en wie bepaalde kledingstukken.
Over het bedrag dat u als erfgenamen krijgt, moet erfbelasting worden betaald. De Belastingdienst  stuurt u hiervoor binnen 4 maanden een aangiftebrief.

Indien u vragen hebt, bijstand wenst of even wilt sparren, dan bellen wij u graag. Vul hieronder uw gegevens in. Mr. Tim Fluitman of een van de andere erfrecht advocaten van ons kantoor neemt dan contact met u op.