Het herstelrecht van de aannemer: Wat zijn de regels?

Het herstelrecht van een aannemer is een onderwerp dat regelmatig tot geschillen leidt tussen opdrachtgever en aannemer. Wanneer een aannemer gebrekkig werk oplevert is de opdrachtgever vaak geneigd een andere aannemer in te schakelen om de gebreken te verhelpen. Dit roept de vraag op: in hoeverre moet de oorspronkelijke aannemer de kans krijgen om het werk zelf te herstellen?

De wet als uitgangspunt

Op grond van artikel 7:759 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek (BW) is een aannemer in principe verplicht om gebreken in zijn werk te herstellen. Daarbij geldt dat de opdrachtgever de aannemer eerst in de gelegenheid moet stellen om dit zelf te doen. Het weigeren van een redelijke herstelmogelijkheid kan verstrekkende gevolgen hebben. De opdrachtgever loopt namelijk het risico dat hij de kosten van herstel door een derde niet kan verhalen op de aannemer.

De wetgever heeft bepaald dat de oorspronkelijke aannemer, mits hij binnen een redelijke termijn handelt, mag bepalen op welke wijze hij de gebreken herstelt. De opdrachtgever mag dit slechts weigeren als het voorstel van de aannemer evident ondeugdelijk is of wanneer er sprake is van uitzonderlijke omstandigheden.

Uitzonderingen op het herstelrecht

Hoewel het uitgangspunt duidelijk is, zijn er situaties waarin de opdrachtgever de aannemer niet hoeft toe te laten om te herstellen. Deze situaties zijn:

1. Onbekwaamheid van de aannemer: Als de aannemer aantoonbaar niet in staat is om de gebreken goed te herstellen. Dit moet vaak onderbouwd worden met een deskundigenrapport.
2. Ernstige en duurzame verstoring van de verhoudingen: Dit kan het geval zijn wanneer de aannemer de opdrachtgever herhaaldelijk heeft misleid over de voortgang of kwaliteit van het werk, waardoor het vertrouwen blijvend is beschadigd en verdere samenwerking niet meer redelijk is.
3. Onevenredige nadelen: Als de voorgestelde herstelwerkzaamheden leiden tot onacceptabele overlast of andere aanzienlijke nadelen voor de opdrachtgever.
4. Herstel niet binnen een redelijk termijn: Als de aannemer niet binnen een redelijke termijn kan of wil herstellen, dan kan de opdrachtgever het herstel aan een derde uitbesteden. Wat als redelijke termijn geldt, hangt af van de ernst van de gebreken, de impact op de opdrachtgever en de praktische haalbaarheid van het herstel. Indien de aannemer structureel te lang wacht of al meerdere kansen heeft gehad zonder resultaat, dan hoeft de opdrachtgever geen verdere herstelpogingen toe te staan.

In deze gevallen kan de opdrachtgever er dus voor kiezen om een andere aannemer in te schakelen. De opdrachtgever moet dit echter zorgvuldig onderbouwen om juridische risico’s te vermijden.

De reikwijdte van het herstelrecht

Een belangrijk aspect van het herstelrecht is dat de aannemer doorgaans meerdere herstelpogingen mag doen, mits deze deugdelijk en binnen redelijke termijnen worden uitgevoerd. Zelfs als een eerste herstelpoging niet succesvol is, betekent dit niet automatisch dat de opdrachtgever een andere aannemer kan inschakelen.

Praktijkvoorbeelden en jurisprudentie

Uit de jurisprudentie blijkt dat rechtbanken streng vasthouden aan het uitgangspunt dat de aannemer een redelijke kans moet krijgen om te herstellen. In een zaak bij de rechtbank Noord-Holland werd geoordeeld dat de opdrachtgever in schuldeisersverzuim raakte door een redelijk voorstel van de aannemer te weigeren. Dit had grote gevolgen. De opdrachtgever kon namelijk geen schadevergoeding vorderen, omdat de aannemer nog niet in verzuim was geraakt. De aannemer had eerst nog de gelegenheid moeten krijgen om de gebreken te herstellen.

Een ander voorbeeld betrof een opdrachtgever die een herstelmethode oplegde via een rapport van een deskundige. De aannemer weigerde deze aanpak en stelde een eigen plan van aanpak voor. De rechtbank oordeelde dat de aannemer het recht had om zijn eigen methode te hanteren, zolang deze voldeed aan de norm van goed en deugdelijk werk.

Conclusie

Het uitgangspunt in het Nederlands recht is dat de aannemer de kans moet krijgen om gebreken zelf te herstellen. De opdrachtgever moet daarom zorgvuldig handelen bij het beoordelen van herstelaanbiedingen. Alleen in uitzonderlijke gevallen, zoals onbekwaamheid of ernstige verstoring van de verhoudingen, kan hiervan worden afgeweken.

Wilt u weten of u wel voldoende in de gelegenheid bent gesteld om gebreken te herstellen? Neem contact op met Westland Partners om uw positie te laten beoordelen door een juridisch specialist.